Để thành thạo cách sử dụng máy hàn mig, người thợ cần nắm vững từ khâu chuẩn bị đến các kỹ thuật hàn MIG chi tiết, đảm bảo an toàn và hiệu quả. Bài viết này cung cấp cái nhìn toàn diện về lắp đặt máy hàn đúng cách, điều chỉnh thông số hàn chính xác và thực hành kỹ thuật hàn chuyên nghiệp. Việc hiểu rõ các bước này không chỉ giúp bạn tạo ra những mối hàn chất lượng cao mà còn nâng cao an toàn hàn MIG trong quá trình làm việc, tối ưu hóa năng suất và giảm thiểu sai sót. Đây là kiến thức nền tảng cho mọi thợ hàn muốn nâng tầm kỹ năng của mình.
Tổng Quan Về Công Nghệ Hàn MIG
Hàn MIG (Metal Inert Gas), còn được gọi là hàn GMAW (Gas Metal Arc Welding), là một quy trình hàn hồ quang sử dụng điện cực dây hàn liên tục được cấp tự động thông qua súng hàn. Hồ quang được bảo vệ bởi một khí trơ hoặc hỗn hợp khí, ngăn chặn sự tiếp xúc của kim loại nóng chảy với không khí bên ngoài. Điều này giúp mối hàn sạch sẽ, ít bắn tóe và có độ bền cao, phù hợp cho nhiều ứng dụng trong ngành cơ khí.
Công nghệ hàn MIG nổi bật nhờ khả năng hàn nhanh, hiệu quả cao và dễ tự động hóa. Nó được ưa chuộng rộng rãi trong sản xuất công nghiệp, chế tạo ô tô, đóng tàu và các công trình kết cấu thép. Máy hàn MIG có thể hàn nhiều loại vật liệu kim loại khác nhau, bao gồm thép carbon, thép không gỉ, nhôm và các hợp kim.
Chuẩn Bị Trước Khi Bắt Đầu Hàn MIG
Trước khi tiến hành hàn, việc chuẩn bị kỹ lưỡng là yếu tố then chốt để đảm bảo an toàn và chất lượng mối hàn. Hãy chắc chắn rằng khu vực làm việc của bạn sạch sẽ, khô ráo và đủ thông thoáng. Loại bỏ mọi vật liệu dễ cháy xung quanh để phòng ngừa rủi ro cháy nổ.
Kiểm tra tất cả các thiết bị cá nhân bảo hộ (PPE) như mũ hàn tự động, găng tay da hàn, áo khoác chống cháy và giày bảo hộ. Đảm bảo chúng trong tình trạng tốt và vừa vặn. An toàn luôn là ưu tiên hàng đầu khi thực hiện bất kỳ công việc hàn nào.
Hướng Dẫn Lắp Đặt Máy Hàn MIG Chi Tiết
Quy trình lắp đặt máy hàn MIG cần sự cẩn trọng và tuân thủ đúng các bước kỹ thuật để đảm bảo máy hoạt động ổn định. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết từng bước, giúp người dùng dễ dàng thực hiện. Việc lắp đặt chính xác là nền tảng cho hiệu suất hàn tối ưu.
Lắp Đặt Cuộn Dây Hàn
Mở nắp bên của máy hàn để tiếp cận khoang chứa cuộn dây. Tháo chốt trục giữ cuộn dây và chốt trục tua dây. Đặt cuộn dây hàn vào trục theo chiều ngược kim đồng hồ, đảm bảo cuộn dây khớp đúng vị trí. Cố định cuộn dây bằng cách đóng khóa trục giữ.
Các bộ phận quan trọng trên máy hàn Mig
Kiểm tra bánh xe tải dây có phù hợp với kích thước dây hàn không. Ví dụ, nếu sử dụng dây 0.8mm, bánh xe phải có rãnh V0.8 hướng vào trong, sau đó vặn chặt khóa trục. Tương tự cho dây 1.0mm, đảm bảo mặt V1.0 hướng vào.
Trên trục chưa cuộn dây hàn Mig luôn có khóa trục cố định
Luồn dây hàn qua lỗ dẫn, đi qua bánh xe tải dây và tiếp tục qua jack cắm súng hàn. Dây nên lòi ra khoảng 2-2.5cm. Cuối cùng, chốt trục tua dây hàn lại và đóng nắp máy.
Lắp đúng bánh xe tải dây vào bộ phận ra dây
Các bước này cực kỳ quan trọng để đảm bảo dây hàn được cấp đều và ổn định. Một cuộn dây được lắp đặt không đúng cách có thể gây ra hiện tượng kẹt dây hoặc mối hàn không đều. Việc kiểm tra kỹ lưỡng giúp duy trì chất lượng mối hàn và tăng tuổi thọ thiết bị.
Bước luồn dây hàn Mig qua các chi tiết trên máy hàn Mig
Kết Nối Dây Dẫn Và Khí Bảo Vệ
Kết nối dây súng hàn vào jack cắm tương ứng trên máy hàn MIG. Đảm bảo các vị trí tiếp xúc ống dây và van khí được khớp chính xác, sau đó vặn chặt để tránh rò rỉ khí. Đây là bước quan trọng để đảm bảo dòng khí bảo vệ ổn định.
Dây hàn được nối ra đầu jack cắm súng hàn Mig
Tiếp theo, lắp kẹp mass vào jack cắm. Kẹp mass phải được gắn chắc chắn vào vật hàn để tạo mạch điện hoàn chỉnh. Điều này giúp đảm bảo hồ quang ổn định và mối hàn chất lượng.
Lưu ý nhớ lắp đúng khớp và vặn chăn đầu vặn để tránh rò rỉ
Gắn đồng hồ khí vào bình khí bảo vệ (thường là CO2 hoặc hỗn hợp Argon/CO2). Sử dụng cờ lê để vặn chặt các điểm nối, ngăn chặn rò rỉ khí. Điều chỉnh lưu lượng khí sao cho viên bi trong đồng hồ nhảy lên mức số 5, đảm bảo đủ lượng khí bảo vệ mối hàn.
Cổng nối súng hàn Mig và kẹp mass trên máy hàn Mig
Ống nối khí còn lại sẽ được cắm vào phía sau máy hàn. Dùng tua vít siết chặt để tránh thất thoát khí. Cuối cùng, cắm phích cắm của đồng hồ khí vào ổ cắm 36V phía sau máy để cấp nguồn cho bộ phận gia nhiệt của đồng hồ khí (nếu có).
Cách lắp đồng hồ khí Co2 vào bình khí Co2
Việc kết nối khí và dây dẫn cần được kiểm tra kỹ lưỡng trước mỗi lần hàn. Bất kỳ sự rò rỉ nào cũng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng mối hàn và tiềm ẩn nguy cơ an toàn. Hãy đảm bảo mọi kết nối đều chắc chắn.
Điều chỉnh khí Co2 ra để bảo vệ cho mối hàn, viên bi nhảy lên số 5 là vừa
Lắp Đặt Súng Hàn
Tháo đầu súng hàn và kiểm tra béc hàn. Chọn béc hàn có kích thước phù hợp với đường kính dây hàn (ví dụ, béc 0.8mm cho dây 0.8mm). Sau đó, nhấn nút tua dây trên máy để dây hàn tự động chạy ra khỏi đầu miệng súng.
Cần vặn chặt để tránh bị rò rỉ khí Co2
Khi dây đã lòi ra đủ, lắp lại béc hàn và vỏ súng hàn. Chừa dây hàn ra ngoài vỏ súng khoảng 5mm, sau đó dùng kìm cắt dây gọn gàng. Bước này đảm bảo dây hàn có độ dài tối ưu khi bắt đầu hồ quang.
Các bước lắp súng hàn khí Co2
Cuối cùng, cắm dây điện của máy hàn vào nguồn 220V và bật công tắc nguồn. Máy đã sẵn sàng để sử dụng. Quy trình này áp dụng cho hầu hết các loại máy hàn MIG, điển hình như máy hàn Jasic MIG 200 J03.
Cách Chỉnh Thông Số Máy Hàn MIG Hiệu Quả
Để đạt được mối hàn chất lượng cao, việc điều chỉnh thông số máy hàn MIG là vô cùng quan trọng. Mỗi dòng máy sẽ có giao diện khác nhau, nhưng đều tuân theo những nguyên tắc điều chỉnh chung. Nắm vững các nút điều khiển giúp bạn tối ưu hóa hiệu suất hàn.
Các Nút Điều Khiển Cơ Bản Trên Máy Hàn MIG
Thông thường, máy hàn MIG sẽ có các nút điều chỉnh chính. Chúng bao gồm tốc độ ra dây (Wire Feed Speed), điều chỉnh điện áp (Voltage) hay còn gọi là lửa hàn mạnh hay yếu. Một số máy đa năng còn có công tắc chuyển đổi chế độ hàn que hoặc hàn MIG.
Đối với máy hàn MIG không dùng khí, sẽ có thêm nút lựa chọn giữa chế độ hàn không dùng khí và hàn có khí CO2. Việc hiểu rõ chức năng của từng nút là điều kiện tiên quyết để tinh chỉnh máy. Người dùng cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất để làm quen với bảng điều khiển cụ thể của máy mình.
Bảng điều khiển trên máy hàn Mig Hồng Ký
Nguyên Tắc Điều Chỉnh Thông Số
Tùy thuộc vào loại vật liệu, độ dày của vật liệu cần hàn và loại dây hàn, bạn cần điều chỉnh điện áp (Volt hàn) và tốc độ ra dây cho phù hợp. Đối với những người mới bắt đầu, nên điều chỉnh từ mức thấp đến cao một cách từ từ. Nếu thấy lửa hàn chưa đủ mạnh hoặc mối hàn chưa đủ ngấu, hãy tăng dần điện áp và tốc độ ra dây cho đến khi đạt yêu cầu.
Việc điều chỉnh đúng thông số sẽ tạo ra mối hàn bề mặt nhẵn, ít bắn tóe và có độ ngấu sâu. Nếu điều chỉnh dòng hàn quá yếu, mối hàn sẽ không đủ độ ngấu, dễ bong tróc. Ngược lại, nếu quá mạnh, mối hàn có thể bị bắn tóe nhiều, không đẹp và có thể làm thủng vật liệu mỏng.
Bảng điều khiển trên máy hàn Mig Jasic
Bảng Tham Khảo Thông Số Cho Vật Liệu Phổ Biến
Để có mối hàn MIG đạt chuẩn, việc thiết lập thông số ban đầu rất quan trọng. Ví dụ, khi hàn sắt dày 1.2mm, bạn có thể thiết lập tốc độ ra dây ở mức số 3 hoặc 4 trên volume, và lửa hàn (V) ở mức số 4. Nếu cảm thấy điện quá mạnh khi hàn, bạn có thể giảm lửa hàn xuống 3 hoặc 3.5, đồng thời giữ nguyên hoặc giảm nhẹ tốc độ dây.
Đối với vật liệu dày hơn hoặc mỏng hơn, nguyên tắc chung là tăng hoặc giảm đồng bộ cả lửa hàn và tốc độ ra dây. Vật liệu dày hơn yêu cầu dòng hàn mạnh hơn và tốc độ dây nhanh hơn, trong khi vật liệu mỏng hơn cần dòng hàn nhẹ nhàng hơn. Luôn thử nghiệm trên một mảnh vật liệu phế liệu trước khi hàn vào chi tiết chính để tìm ra thông số tối ưu.
Kỹ Thuật Hàn MIG Đúng Chuẩn
Thao tác hàn MIG đúng kỹ thuật là yếu tố quyết định đến chất lượng và tính thẩm mỹ của mối hàn. Việc nắm vững cách cầm súng, khoảng cách và tốc độ di chuyển là nền tảng để tạo ra những mối hàn vững chắc, đều đặn. Cần thực hành thường xuyên để thuần thục các kỹ năng này.
Tư Thế Và Khoảng Cách Súng Hàn
Một trong những vấn đề phổ biến với thợ hàn mới là mối hàn không bám dính, hoặc súng hàn bị văng ra. Điều này thường do súng hàn đặt quá xa vật hàn. Để có mối hàn đẹp và độ ngấu tốt, hãy giữ đầu dây hàn trong súng cách vật hàn khoảng 1-2mm. Khoảng cách này tối ưu hóa việc truyền nhiệt và bảo vệ hồ quang.
Tư thế cầm súng hàn cũng rất quan trọng. Cầm chắc chắn nhưng thoải mái, giữ góc súng khoảng 10-15 độ so với chiều thẳng đứng của vật hàn, và nghiêng về phía trước theo hướng di chuyển. Góc độ này giúp khí bảo vệ phân tán đều, che chắn mối hàn khỏi không khí hiệu quả.
Kỹ Thuật Di Chuyển Súng (Đẩy/Kéo)
Đối với hàn MIG có khí bảo vệ (ví dụ: CO2), bạn có thể bóp nhả cò súng nhanh chóng, mối hàn vẫn sẽ có độ ngấu mạnh. Hồ quang ổn định và dòng chảy kim loại được kiểm soát tốt. Kỹ thuật này thường được gọi là “hàn đẩy” (push technique), tạo ra mối hàn nông và rộng hơn.
Tuy nhiên, đối với máy hàn MIG không dùng khí (flux-cored), nếu thực hiện thao tác tương tự, hai vật hàn sẽ khó ăn vào nhau và mối hàn có độ ngấu thấp. Khi hàn MIG không dùng khí, bạn nên bóp và giữ cò súng lâu hơn (khoảng 2 giây) rồi buông, đồng thời di chuyển súng hàn đều tay theo kỹ thuật “hàn kéo” (pull technique). Kỹ thuật này giúp mối hàn có độ ngấu sâu hơn và hình dạng đẹp hơn.
Thử hàn Mig không dùng khí
Hàn MIG Với Khí Và Không Khí
Hàn MIG có khí bảo vệ thường sử dụng hỗn hợp Argon/CO2 hoặc CO2 tinh khiết. Khí bảo vệ này giúp ngăn chặn oxy và nitơ trong không khí tiếp xúc với kim loại nóng chảy, làm giảm bắn tóe, tăng độ tinh khiết và độ bền của mối hàn. Nó lý tưởng cho hàn các kim loại mỏng đến trung bình, cho mối hàn thẩm mỹ cao.
Hàn MIG không dùng khí (Flux-cored Arc Welding – FCAW) sử dụng dây hàn có lõi thuốc. Thuốc hàn này khi cháy sẽ tạo ra khí bảo vệ và xỉ, giúp bảo vệ mối hàn. Chế độ này phù hợp với việc hàn ngoài trời hoặc trong môi trường có gió, nơi khí bảo vệ truyền thống dễ bị thổi bay. Tuy nhiên, nó thường tạo ra nhiều xỉ hơn và mối hàn có thể không đẹp bằng hàn có khí.
Khắc Phục Các Sự Cố Thường Gặp Khi Hàn MIG
Trong quá trình hàn MIG, thợ hàn có thể gặp phải một số vấn đề phổ biến ảnh hưởng đến chất lượng mối hàn. Việc nhận diện và khắc phục kịp thời các sự cố này là kỹ năng quan trọng. Hiểu rõ nguyên nhân giúp bạn nhanh chóng đưa ra giải pháp phù hợp.
Mối Hàn Không Đủ Độ Ngấu
Mối hàn không đủ độ ngấu là khi đường hàn chỉ nằm trên bề mặt mà không hòa tan sâu vào vật liệu cơ bản. Nguyên nhân chính có thể do dòng điện quá yếu, tốc độ hàn quá nhanh, hoặc khoảng cách từ súng hàn đến vật liệu quá xa. Để khắc phục, hãy tăng dòng điện, giảm tốc độ di chuyển súng và giữ khoảng cách súng hàn ở mức tối ưu 1-2mm.
Mối Hàn Bị Bắn Tóe Nhiều
Hiện tượng bắn tóe quá mức làm mối hàn trở nên xấu xí và tốn công vệ sinh. Nó có thể do điện áp quá cao, tốc độ ra dây không phù hợp (quá nhanh hoặc quá chậm), khí bảo vệ không đủ hoặc béc hàn bị mòn. Điều chỉnh điện áp và tốc độ ra dây hợp lý, đảm bảo lưu lượng khí bảo vệ ổn định, và thường xuyên kiểm tra, thay thế béc hàn khi cần.
So sánh mối hàn Mig đạt chất lượng và mối hàn Mig không đạt chất lượng
Mối Hàn Bị Dẹt Hoặc Vô Định Hình
Mối hàn bị dẹt, loe rộng hoặc có hình dạng không đều thường là dấu hiệu của việc điều chỉnh dòng hàn quá mạnh hoặc tốc độ ra dây quá nhanh so với vật liệu. Điều này có thể dẫn đến việc kim loại bị chảy quá mức, không kịp đông đặc thành hình dáng mong muốn. Để cải thiện, cần giảm dòng điện và điều chỉnh tốc độ ra dây chậm lại.
Việc điều chỉnh dòng điện máy hàn MIG không đúng chuẩn sẽ dẫn đến những mối hàn kém chất lượng. Mối hàn đẹp khi dòng điện được thiết lập phù hợp sẽ có bề mặt nhẵn, ít bắn tóe và hình dạng đều đặn. Luôn thực hành trên vật liệu thừa để tìm ra cài đặt tối ưu trước khi thực hiện trên sản phẩm chính.
Mẹo Để Có Mối Hàn MIG Chất Lượng Cao
Để nâng cao chất lượng mối hàn MIG, bên cạnh việc nắm vững cách sử dụng máy hàn MIG, người thợ cần áp dụng thêm một số mẹo nhỏ nhưng hiệu quả. Những bí quyết này giúp tối ưu hóa quá trình hàn, mang lại kết quả vượt trội và tiết kiệm thời gian.
Vệ Sinh Vật Liệu Trước Khi Hàn
Bề mặt vật liệu sạch sẽ là yếu tố cực kỳ quan trọng đối với chất lượng mối hàn. Bụi bẩn, dầu mỡ, rỉ sét, sơn hoặc các tạp chất khác có thể gây ra lỗi xốp, nứt hoặc mối hàn không ngấu. Hãy sử dụng bàn chải sắt, giấy nhám hoặc máy mài để làm sạch kỹ lưỡng khu vực hàn. Điều này giúp hồ quang ổn định và kim loại nóng chảy kết dính tốt hơn.
Sử Dụng Dây Hàn Và Khí Bảo Vệ Phù Hợp
Lựa chọn đúng loại dây hàn và khí bảo vệ cho từng loại vật liệu là yếu tố then chốt. Dây hàn phải có đường kính và thành phần hóa học phù hợp với kim loại cơ bản. Ví dụ, dây ER70S-6 thường dùng cho thép carbon với khí CO2 hoặc hỗn hợp Argon/CO2. Khí bảo vệ phải đảm bảo độ tinh khiết và lưu lượng thích hợp để ngăn chặn sự ô nhiễm từ môi trường.
Duy Trì Tốc Độ Và Góc Độ Súng Hàn Ổn Định
Sự ổn định trong tốc độ di chuyển và góc độ của súng hàn là chìa khóa để tạo ra mối hàn đều và đẹp. Di chuyển súng quá nhanh sẽ làm mối hàn mỏng, không đủ độ ngấu; quá chậm sẽ gây mối hàn quá lớn, lồi và có thể bị thủng vật liệu. Duy trì một góc độ súng phù hợp giúp khí bảo vệ bao phủ hồ quang hiệu quả và định hình mối hàn.
Mối hàn Mig có khí dựa trên mức điều chỉnh đã được thiết lập như trên hướng dẫn
An Toàn Trong Hàn MIG
An toàn là điều tối quan trọng khi thực hiện bất kỳ công việc hàn nào, đặc biệt là với hàn MIG. Hồ quang điện, nhiệt độ cao, khí độc và tia UV/IR đều tiềm ẩn nguy hiểm. Tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc an toàn giúp bảo vệ bản thân và những người xung quanh.
Trang Bị Bảo Hộ Cá Nhân (PPE) Đầy Đủ
Luôn mặc đầy đủ trang bị bảo hộ cá nhân:
- Mũ hàn: Có kính lọc tự động tối để bảo vệ mắt khỏi tia UV/IR mạnh và hồ quang chói.
- Găng tay hàn: Bằng da dày, cách điện, chống cháy để bảo vệ tay khỏi nhiệt và tia lửa.
- Áo khoác, quần dài: Bằng vật liệu chống cháy, dày dặn để bảo vệ da khỏi tia lửa, bắn tóe kim loại và nhiệt.
- Giày bảo hộ: Chống cháy, cách điện và có mũi thép để bảo vệ chân.
- Mặt nạ phòng độc: Sử dụng trong môi trường hàn phát sinh khói độc hoặc không gian hạn chế.
Thông Gió Khu Vực Làm Việc
Khói hàn chứa các hạt kim loại nhỏ và khí độc hại có thể gây tổn thương nghiêm trọng cho hệ hô hấp. Đảm bảo khu vực hàn có hệ thống thông gió tốt, sử dụng quạt hút hoặc hệ thống lọc không khí. Tránh hàn trong không gian kín hoặc hạn chế.
Phòng Cháy Chữa Cháy
Tia lửa và kim loại nóng chảy có thể gây cháy. Luôn có bình chữa cháy loại phù hợp (CO2 hoặc bột khô) ở gần khu vực làm việc. Loại bỏ mọi vật liệu dễ cháy ra khỏi bán kính 10 mét xung quanh khu vực hàn. Kiểm tra khu vực sau khi hàn xong để đảm bảo không có tàn lửa ngấm ngầm.
An Toàn Điện
Kiểm tra tất cả các dây cáp và kết nối điện của máy hàn để đảm bảo không bị hở, đứt hoặc hư hỏng. Luôn sử dụng nguồn điện có tiếp địa an toàn. Không bao giờ hàn khi đứng trên bề mặt ẩm ướt hoặc khi tay, quần áo bị ướt.
Kết Luận
Việc nắm vững cách sử dụng máy hàn MIG là kỹ năng thiết yếu cho mọi thợ hàn muốn tạo ra những mối hàn chất lượng và bền vững. Từ việc chuẩn bị an toàn, lắp đặt thiết bị đúng cách, điều chỉnh thông số chính xác đến thực hành các kỹ thuật hàn chuyên nghiệp, mỗi bước đều đóng vai trò quan trọng. Áp dụng những kiến thức và mẹo được chia sẻ sẽ giúp bạn tối ưu hóa hiệu suất, nâng cao chất lượng công việc và đảm bảo an toàn tối đa trong quá trình làm việc với máy hàn MIG.
Ngày Cập Nhật Mới Nhất: Tháng 10 10, 2025 by Cơ khí Quốc Cường
Chuyên gia cơ khí chính xác tại Cơ khí Quốc Cường – là một trong những công ty hàng đầu Việt Nam chuyên sâu về sản xuất, gia công cơ khí.